Inkaso dokumentowe (ang. documentary collection, niem. Inkasso) jest usługą bankową i uwarunkowaną formą rozliczeń, a należy do powszechnie stosowanych sposobów rozliczeń w obrotach zagranicznych.
Inkaso polega na zainkasowaniu (pobraniu) przez bank należności klienta lub zabezpieczeniu jej przyszłej zapłaty w zamian za wydanie powierzonych przez niego bankowi dokumentów.
Przedmiotem inkasa mogą być dokumenty handlowe potwierdzające dostawy towarów lub świadczenie usług albo dokumenty finansowe w postaci czeków, weksli czy uszkodzonych banknotów. W zależności od rodzaju inkasowanych dokumentów rozróżnia się inkaso dokumentowe albo finansowe. Inkaso dokumentowe występuje w formie:
– inkasa kasowego,
– inkasa akceptacyjnego.
W inkasie kasowym, czyli a vista (ang. sight collection, niem. Sichtin- kasso), bank wydaje importerowi dokumenty po zainkasowaniu należności eksportera. Termin „kasowe” nie oznacza zapłaty w gotówce, lecz zapłatę bezgotówkową. Zwyczajowo przyjmuje się, że zapłata powinna nastąpić w ciągu trzech dni od zawiadomienia importera przez jego bank o nadejściu inkasowanych dokumentów. Natomiast przy sprzedaży towaru na kredyt występuje tzw. inkaso akceptacyjne (ang. acceptance collection, niem. Akzeptinkasso), polegające na zabezpieczeniu zapłaty w postaci akceptowania weksla trasowanego albo dostarczeniu weksla własnego lub gwarancji. Rzadko spotykaną formą inkasa jest wydanie dokumentów w zamian za „list zobowiązujący” importera do zapłaty w późniejszym terminie. Na zlecenie eksportera dokumenty mogą być wydane „franco”, czyli bez jakichkolwiek warunków, a czynności bankowe sprowadzają się do usługi przekazania dokumentów.
Zapłata za inkasowane dokumenty może nastąpić za ich okazaniem lub po upływie określonego czasu. W zależności od tego rozróżnia się:
– inkaso a vista,
– inkaso terminowe.
– Z punktu widzenia operacji wykonywanych przez bank rozróżnia się:
– inkaso importowe dokumentów handlowych otrzymanych od zagranicznych zleceniodawców, którymi zazwyczaj są banki zagraniczne,
– inkaso eksportowe dokumentów reprezentujących wyeksportowane z kraju towary lub usługi.
